W okowach dyktatury młodości Relacja z debaty z udziałem seniorów i młodzieży podczas Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej pn.: „(Nie)czekając na starość- wyzwania dla polityki społecznej w obliczu przemian demograficznych”.
Zwieńczeniem dyskusji na temat problematyki starości w pierwszym dniu Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej była debata poświęcona relacjom międzypokoleniowym i budowaniu wspólnej płaszczyzny komunikacji dla osób w różnym wieku. Celem debaty była konfrontacja dwóch punktów widzenia: osób młodych- studentów i seniorów. Społeczność osób starszych reprezentowali: Mariusz Klapper, Grażyna Kołomyjska, Halina Świder-Zbójnikowa, Maria Czernik i Danuta Kleszowska. Zaś grupę młodzieży: Magdalena Głód, Zuzanna Czyżycka, Magdalena Obrochta, Joanna Frankowicz i Tomasz Cielesta. „Naukowym rozjemcą” debaty był prof. Wiesław Łukaszewski ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Debatę animowali: redaktor TVP Kraków Sławomir Mokrzycki oraz twórca portalu StarsiRodzice.pl Maciej Zdziarski. Debata toczyła się z aktywnym udziałem publiczności, wśród której w pierwszym rzędzie zasiadły Panie: Minister Prof. Irena Wóycicka-Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP, Dr Joanna Staręga Piasek – Doradczyni Prezydenta RP oraz Prof. Zofia Szarota z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Obserwatorzy przebiegu komunikacji pomiędzy pokoleniem osób starszych a młodzieżą, mogli zwrócić uwagę na to, co łączy obie grupy oraz na różnice w postawach, sposobie myślenia i działania. Wyeksponowanie podobieństw oraz wskazanie „kości niezgody” w relacjach miały za zadanie ukierunkować widzów na wzajemne potrzeby tych dwóch grup wiekowych i pomóc sformułować wnioski- konieczne zarówno z punktu widzenia podejścia strategicznego województwa jak i indywidualnego każdego człowieka- do przemyślenia w domowym zaciszu. Dyskusja skoncentrowana była wokół trzech kluczowych wątków- pracy, aktywności fizycznej i dialogu z drugim człowiekiem.
Tematyka związana z pracą i zatrudnieniem wywołała najgorętsze emocje zarówno wśród uczestników debaty jak i wśród publiczności. Zwrócono uwagę na problemy młodzieży i seniorów na rynku pracy. Studenci z jednej strony podziwiali aktywnych zawodowo seniorów z drugiej jednak dostrzegali w nich zagrożenie i konkurencję. Z właściwym młodzieży idealizmem nakreślili, jak ważne jest zachowanie równowagi na rynku pracy pomiędzy osobami wchodzącymi na rynek, a tymi co z niego schodzą, aby zachować odpowiednią dozę wiedzy i doświadczenia oraz zapału i zainteresowania. Seniorzy z zaangażowaniem śledzili losy młodych jednocześnie wskazując na poczucie osobistej przegranej z energią i nowoczesnymi umiejętnościami. Obie strony dostrzegały współczesne sfokusowanie się przedsiębiorstw na zatrudnianie ludzi młodych, ale z doświadczeniem, co sprzyja zjawisku marginalizacji obu stron na rynku pracy.
Nie bez znaczenia podczas analizy aktywności zawodowej seniorów jest kwestia finansowa i niski poziom emerytur. Strona seniorska wyraziła zdanie, iż wiele osób starszych wycofuje się z życia społecznego z uwagi na fakt, iż nie stać ich, aby być pełnoprawnym członkiem społeczeństwa konsumpcyjnego. Dodatkowo zauważono korelację pomiędzy aktywnością zawodową a aktywnym trybem życia - „stać mnie, więc jestem aktywny”. Wartością dodaną w przypadku kontynuacji pracy jest satysfakcja z wykonywanego zajęcia. Seniorzy dopiero na emeryturze mogą cieszyć się z pracy i robić to co naprawdę lubią- spełniać się zawodowo. Patrząc wstecz uświadamiali młodemu pokoleniu jak ważny jest odpowiedni wybór drogi życiowej i podchodzenie z pasją do swojej pracy.
Co zaskakujące, grono seniorów uczestniczących w debacie było zdecydowanie bardziej aktywne fizycznie od młodzieży. Mogli pochwalić się regularnym uprawianiem sportów i działalnością w grupach folklorystycznych a większość młodzieży jedynie bieganiem do autobusu. W tym kontekście zauważono jak ważne jest odpowiednie przygotowanie się do starości, aktywność fizyczna pomaga utrzymać się w dobrym zdrowiu przez długie lata. Uczestnicy debaty mówiąc ze swojego doświadczenia zauważyli, że Ci seniorzy, którzy nie dbali o kulturę fizyczną czują się gorzej i rzadziej angażują się w życie społeczne. Podkreślili, iż należy motywować młodzież do przygotowania swojego ciała i ducha na zmierzenie się ze starością, także własną.
Problematyka komunikacji dotyczyła głównie dwóch aspektów: pierwszy obejmował kwestię nowoczesnych form wymiany informacji z użyciem sprzętu elektronicznego i Internetu, drugi wskazywał na przełamywanie stereotypów w relacjach międzypokoleniowych. Seniorzy nadążający za nowinkami technologicznymi zauważyli, że zdecydowanie łatwiej i częściej mogą komunikować się z wnukami więc można przypuszczać, ze wykluczenie społeczne osób starszych w dużej mierze obejmuje aspekt technologiczny. Prof. Łukaszewski wskazywał na zjawisko gettoizacji, czyli terytoriów odpowiednich dla wieku. Młodzież izoluje się współcześnie głównie w Internecie, do którego większość seniorów nie ma dostępu, inaczej spędza czas, preferuje innego rodzaju rozrywki. Wnioskiem z tej części dyskusji okazała się edukacja seniorów w kontekście korzystania z komputera i Internetu przez wnuków. Wskazano jak tak odmienne grupy pokoleniowe mogą się od siebie uczyć i jednocześnie czerpać radość ze wzajemnych kontaktów. Poruszony problem związany ze zwalczaniem stereotypów okazał się ważnym tematem w dyskusji. Funkcjonujące przeświadczenie, że dziadkowie powinni opiekować się wnuczętami, podczas gdy rodzice pracują okazał się bardzo bolesny dla seniorów i został określony mianem egoistycznego podejścia. Reprezentacja osób starszych wskazała z jak wielką radością spędza czas z wnukami, jednak padły głosy: „wnuki to nie są nasze dzieci, myśmy swoje dzieci już wychowali”. Przyjemność związana z poświęcaniem wolnego czasu wnukom jest tym większa im bardziej jest dobrowolna, jeżeli stanowi przymus emocjonalny buduje złe relacje i konflikty rodzinne. Równocześnie młodzież wykazała zrozumienie wskazując jednocześnie w jak wielkim jest potrzasku w związku z oczywistym brakiem zaufanej opieki nad dziećmi i jak bardzo chciałaby w tym zakresie mieć wsparcie osób starszych.
Ożywiona rozmowa na temat konfliktu pokoleń stała się owocną wymianą informacji na temat wzajemnych potrzeb i oczekiwań. Wyraźnie dało się zauważyć jak wiele ciepła jest w wypowiedziach zarówno studentów o własnych dziadkach jak i seniorów o dzieciach i wnuczkach. Czy konflikt pokoleń istnieje? Posługując się cytatem prof. Łukaszewskiego można stwierdzić, że obserwowane zjawisko jest „bardziej wytworem elektronicznych form masowego przekazu” niż rzeczywistym konfliktem, niemniej pewne nieporozumienia są charakterystyczne dla osób w różnym wieku. Henri II Estienne- słynny francuski pisarz powiedział „Gdyby młodość wiedziała, gdyby starość mogła!”, co oznacza, że tylko połączenie wiedzy i doświadczenia z energią ludzi młodych może zapewnić sukces zarówno jednostki jak i całego społeczeństwa.
Strona główna
